شهرها هم مثل آدم‌ها خاطره دارند. کوچه به کوچه، خاطره‌ای قدم می‌زند. در سبزوار، هر دیوار، قصه‌گوست؛ قصه‌ای از روزگاری که شهر با چهار دروازه در چهار سوی جغرافیا، به زندگی سلام می‌کرد. دروازه ارگ در شمال، نیشابور در شرق، عراق در غرب و سبریز در جنوب، مثل چهار نبض تپنده، دیوارهایی را به هم می‌دوختند که در فواصلشان برج‌هایی بیدار ایستاده بودند.
به گزارش مدیریت ارتباطات شهرداری سبزوار، در آن روزگار، سبزوار تنها یک شهر نبود؛ مجموعه‌ای از محله‌ها بود، هر یک با مساجد و حمام‌ها، مدرسه‌ها و بازارچه‌هایی که زندگی مردم را در دل خود جای می‌داد. محله فقط محل سکونت نبود؛ شناسنامه‌ی هویتی مردم بود.
از گود انبار تا نقابشک؛ روایت محله‌هایی با نام و نشان
محله گود انبار، با انبارهایش و نام‌های بزرگی چون دکتر غنی و عبدالعلا سبزواری، خاطره‌ای زنده از تاریخ فرهنگی شهر است. محله غرشمارها و الداغی‌ها، داستان مهاجرت و پیوند طوایف‌اند. محله نقابشک، با طاق جناقی‌اش و هیئت‌های عزاداری‌اش، هنوز صدای سنج و طبل محرم را در خود دارد.
قنبر سیاه، نامی برگرفته از عشق؛ از عاشقی که نام مولا علی (ع) را زنده نگاه داشت. محله آقا، عبورگاهی پرشکوه به نام فقیهی بزرگ. و محله سرسنگ، با مسجدی قوس‌دار و آب‌انبارهایش، مثل قطعه‌ای از تاریخ در دل شهر مانده است؛ هرچند خیابان‌های مدرن، پیکرش را زخمی کرده‌اند.
نوسازی یا فراموشی؟ چالش امروز محله‌ها
امروز، چهره‌ی محله‌ها عوض شده. کوچه‌ها پهن‌تر، دیوارها نوتر، اما صداها آشناتر نیستند. آسفالت و آجر و آهن آمده‌اند، اما همسایه‌ها، دیگر صدای درِ خانه هم را کمتر می‌شنوند. اصالت، جای خود را به نظم داده، و درختان سرو و چنار جای خود را به تیرهای برق و تابلوهای تجاری.
محله‌های نوساز اگرچه از لحاظ زیرساخت و خدمات شهری کامل‌ترند، اما هنوز آن چیزی را ندارند که محله‌های قدیمی در دل خود دارند: روح. روحی که در اذان مسجد محله می‌پیچد، در صف نانوایی دیده می‌شود، و در کوچه‌ای که نام یک بزرگ بر آن نشسته، شنیده می‌شود.
بازگشت به ریشه؛ نه بازگشت به عقب
راه بازگشت به این هویت، بازگشت به عقب نیست. باید به گذشته احترام گذاشت و آن را با نیازهای امروز پیوند زد. نوسازی اگر با نگاه باززنده‌سازی همراه شود، نه تنها محله‌ها را از فرسودگی نجات می‌دهد، که جان تازه‌ای هم به حافظه‌ی جمعی شهر می‌بخشد.
شهرداری سبزوار می‌تواند با حفظ ساختارهای تاریخی، نام‌گذاری اصولی محله‌ها، مرمت گذرها، و روایت قصه‌های محلی در دیوارنگاره‌ها، شهری بسازد که هم مدرن باشد، هم اصیل؛ شهری که در آن، گذشته فراموش نمی‌شود بلکه نفس می‌کشد.
در سبزوار، هر کوچه یک فصل از کتابی است که هنوز کامل خوانده نشده. شاید وقت آن رسیده باشد که تورقی دوباره بکنیم و فصل‌های فراموش‌شده‌اش را بازنویسی کنیم.